سمیت‌زایی گوش (اتوتوکسیتی) چیست؟

در این مقاله به سمیت‌زایی گوش (اتوتوکسیتی) می پردازیم که چیست؟ و داروهایی که موجب آن میشوند را آورده ایم.

ابتدا لیست داروهایی را می آوریم که برای گوش خطر دارند.

• داروهای ضد التهابی
• آنتی بیوتیک‌های آمینوگلیکوزیدی
• دیورتیک‌های حلقوی
• آنتی مالاریاها
• عوامل شیمی درمانی
• داروهای موضعی گوش

این داروها برای گوش خطر دارند و عملکرد شنوایی و تعادلی گوش را تحت تاثیر قرار میدهند.

سمیت‌زایی گوش (اتوتوکسیتی) چیست؟

آسپرین و سمیت زایی گوش:

مصرف داروی آسپرین به صورت کم شنوایی حسی عصبی ملایم تا متوسط و برگشت پذیر به همراه وزوز گوش بر روش شنوایی اثر میگذارد.

مصرف داروهای NSAID دیگری نیز مانند ایبوپروفن و ناپروکس ، به میزان کمتری تاثیر روی شنوایی میگذارند ولی کم شنوایی اگر با این دروها ایجاد شود اغلب دائمی است.

آنتی بیوتیکهای آمینوگلیکوزیدی و سمیت زایی گوش:

داروهای آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزیدی برای درمان و مهار عفوت تجویز میشوند اما عوارضی دارند که یکی از مهترین آنها، سمیت زایی کلیه و گوش است.

با توجه به عوارض زیادی که دارند مصرف آنها کاهش یافته است.

مقدار مصرف آمینوگلیکوزیدها و ورود آن به دروناخل پی لنف، تاثیر مستقیم به میزان سمیت زایی گوش دارد.

بعد از گذشت نیم ساعت الی 3 ساعت از تزریق وریدی این دارو به گوش داخلی میرسد و میتواند تا ماه ها در این بافت باقی بماند.

اثر سمیت زایی آمینوگلیکوزیدها بر روی گوش به دلیل مرگ سلول مویی در اثر خودکشی سلولی به دنبال جذب این داروها توسط این سلول است.

نوع آسیبی که این دارو به گوش میرساند به صورت کم شنوایی حسی عصبی فرکانس بالا در ادیوگرام است و با مرگ سلوس مویی خارجی در دور قاعده حلزون ارتباط دارد.

سلولهای مویی داخلی نیز در سطوح سمیتی بالا ممکن است آسیب ببینند.

انواع مختلف آنتی بیوتیک های آمینوگلیکوزیدها تاثیرات متفاوتی بر روی گوش میگذارند.

بعا فقط برای گوش سمی هستند و برخی سیستم دهلیزی را تحت تاثیر قرار میدهند.

استرپتومایسین و جنتامایسین سیستم دهلیزی را درگیر می‌کنند و حتی این دارو عمدا برای درمان بیماری منیر با هدف تخریب عملکرد دهلیزی تجویز میشود.

دهیدرواسترپتومایسین، نئومایسین، آمیکاسین و توبرامایسین اصولاً حلزون را درگیر می‌کنند.

به نظر می‌رسد که حساسیت دارویی یا پس زمینه‌ی ژنتیکی نسبت به سمیت‌زایی آمینوگلیکوزیدی وجود داشته باشد.

مجموعه‌ای از جهش‌های میتوکندریایی موجب سمیت‌زایی گوش در تعداد بسیاری از موارد می‌شوند.

پیشگیری از اثرات سمیت‌زای آمینوگلیکوزیدها بسیار سخت است.

هفته‌ای یک بار یا دو هفته یک بار باید آزمایش دهلیزی انجام شود تا آسیب دهلیزی قبل از اینکه حالت دایمی و خطرناک به خود بگیرد، بدی عملکرد تعادلی تشخیص داده شود.

دیورتیکهای حلقوی و سمیت زایی گوش

این داروها موجب مهار عمل بازجذب الکتروسیت ها و آب در کلیه میشود.

سمیت زایی با مصرف دیورتیکهای حلقوی در کدام بیماران رخ میدهد؟

• بیمارانی که دچار بدی عملکردی کلیوی از قبل هستند
• بیمارانی که دوزهای زیادی از دیورتیک‌های حلقوی در بازه‌ی زمانی کوتاهی دریافت می‌کنند
• بیمارانی که داروهای سمیت‌زای بالقوه‌ی دیگری مثل آمینوگلیکوزیدها دریافت می‌کنند.

اثرات سمیت‌زایی به صورت آسیب مستقیم به سلول‌های مویی و آسیب به نوار عروقی بروز می‌یابد.

کم شنوایی معمولاً موقتی است و بعد از قطع داروها از بین می‌رود.

آنتی مالاریا و سمیت زایی گوش

داروهایی مانند کوانین و کلروکویی معمولا برای درمان مالاریا استفاده میشوند.

مصرف این داروها حتی در دوزهای پایین نیز بر روی شنوایی تاثیر میگذارند.

کم شنوایی ناشی از مصرف معمولا موقتی و در نواحی فرکانس بالا است، چون دور قاعده حلزون درگیر میشود.

شیمی درمانی و سمیت زایی گوش

داروهای شیمی درمانی بسیاری بر روی گوش و شنوایی تاثیر میگذارند، این داروها عبارتند از:

• سیس پلاتین
• بلومایسین
• فلورو اوراسیل
• خردل نیتروژن

مصرف سیس پلاتین بیشترین تاثیر را دارد، زیرا سلولهای مویی خارجی و دور قاعده ای حلزون را درگیر میکند و کم شنوایی دوطرفه و متقارن و فرکانس بالا را ایجاد میکند.

بنا به دوز مصرفی دارو میتواند کم شنوایی دائمی یا ماندگار ایجاد شود.

عوامل دیگری نیز در کنار شیمی درمانی میتواند تاثیر سمیت زایی را افزایش دهد:

• سن خیلی پایین یا خیلی بالای بیمار
• سابقه‌ی تحریک جمجمه‌ای همزمان با دریافت دارو یا پیش از آن
• بیماران کلیوی
• استفاده از دیگر داروهای سمیت‌زای گوش
• سابقه‌ی کم شنوایی قبل از دریافت دارو

—

برو به صفحه اول سایت